[ tekst in het Nederlands hieronder ]
In a report for Dutch TV, to be broadcast on Monday 3 June, 2024, journalist Bram Vermeulen speaks to the South African connections of the newly elected Speaker of Dutch Parliament, a member of Geert Wilders’ PVV. Bosma’s 2015 book on South Africa contains dozens of factual inaccuracies. Shortly after publication, ZAM editor Bart Luirink fact-checked some of them.
The newly-elected Speaker of Dutch Parliament, Martin Bosma, a member of Geert Wilders’ rightwing extremist PVV, wrote a book about South Africa in 2015, titled Minderheid in eigen land: Hoe progressieve strijd ontaardt in genocide en ANC-apartheid (“Minority in your own country: How progressive struggles degenerate into genocide and ANC apartheid”). Soon after publication, I read the pamphlet and made a long list of factual inaccuracies in it in a blog post. Here is a small selection.
“South Africa was an empty country when whites first set foot on land.”
Bosma writes: ‘Myth: blacks are the original inhabitants of South Africa’ (...) ‘The monumental trek of the Boers is a trek towards an area where no one lives, (…) the interior of the Hogeland. Therefore, It’s true: Boere/Afrikaners are indigenous: the natives. The Bantus are immigrants.
The politics of segregation and apartheid were based on the misconception that whites settled on inhabited terrain. NRC correspondent Bram Vermeulen re-read the necessary sources and concluded in his newspaper last week: ‘not true’.
“Afrikaners did not introduce apartheid, they abolished it.”
Segregation was nothing new for South Africa but the system of racist laws that Afrikaner nationalists shaped after their electoral victory in 1948, certainly was. Because of mass resistance and international pressure, the then minority regime was forced to repeal a number of laws in the 1980s. The transitional constitution, agreed by the negotiating parties in 1994, officially ended apartheid.
“Nazism and apartheid have nothing to do with each other.”
Or is it simply the case that a good number of apartheid politicians studied Rassenkunde in Leipzig in the 1930s, as journalist Alister Sparks recalls in one of his books. And that later president John Vorster was imprisoned for Nazi sympathies during World War II. As was his police chief, "Lang Hendrik" van den Berg. Bosma would do well to revisit the archives of the Broederblond, or of the Suid-Afrikaanse Uitsaai Korporasie, the former state broadcaster, to trawl through for anti-Semitic sentiments. That would deliver a work at least as thick as Bosma’s book.
“Apartheid South Africa had 17 racist laws.”
Bosma overlooks a good number of racist laws, such as the Immorality Act, the White Tenants Act, the Separate Amenities Act, Job Reservations Act, Bantu Education Act, Natives Land Act, the Coloured Persons Community Reserves Act, the Aliens Control Act (directed against Asians), the Separate Representation of Voters Act, Prohibition of Mixed Marriages Act, the Industrial Conciliation Act (work reserved for racial groups) and hundreds of regulations and criminal law provisions arising from these laws. By contrast, it is wrong to label the Suppression of Communism Act, for example, as racist, as Bosma does. Communists are not a race. Nor does the Protection of Information Act belong in his list. That Act legitimised censorship under apartheid.
“The ANC introduced 114 racist laws.”
Bosma is referring to laws (or provisions within them) aimed at regulating regstellende aksie – an Afrikaner term that aptly captures the essence of a necessary catch-up. These laws were in many cases passed by parliament with multi-party support. The same goes for the laws that ended discrimination against women and LBGTIQ+ people of all colours.
“The death toll from apartheid policies stands at 300.”
In the course of his book, Bosma softens this figure a bit and speaks of “200 to 300.” However, if you add up the massacres of Sharpeville (1960) and Soweto (1976), the death toll adds up to almost 900. But it did not stop there. For instance, in the “border wars” that South Africa fought in neighbouring countries in the 1980s to defend its white bastion, thousands were killed. Thanks in part to South Africa’s military and financial support to rebel movements in Angola and Mozambique, a million and half a million people lost their lives in those countries respectively.
“ANC Xhosas committed genocide against the Inkatha Zulu people.”
As a result of the violence from the mid-1980s until the 1994 general elections, an estimated twenty thousand people were killed. Many, often initially highly sceptical journalists and researchers, have noted that this violence was largely instigated by the security forces of the then-apartheid regime. The architect of what was presented as “black on black violence” was General Jack Buchner, who had made his mark in white Rhodesia. Detailed investigations, partly based on statements by former Inkatha members for the Truth and Reconciliation Commission, confirmed that the South African army and police supplied arms and training to Inkatha.
The rise of the ANC in KwaZulu Natal in the eighties alarmed Inkatha leader Buthelezi to such an extent that he declared war on Mandela’s movement. In the townships around Johannesburg, hostels transformed into violent bases of operations. The ANC certainly does not have clean hands, but by far the majority of deaths occurred as a result of Inkatha actions. None of this has anything to do with genocide. It was a conflict that took place mainly within the Zulu community.
“Inkatha was the largest anti-apartheid movement.”
Inkatha had 1 million members, the ANC had 3,000, Bosma writes. Inkatha indeed had many members. Anyone who wanted a job in the semi-independent homeland of KwaZulu had better have a membership card too. It is equally problematic to speak of Inkatha as an anti-apartheid movement – “homeland” leaders were paid by Pretoria. The ANC had few members at the time; the movement was banned and membership was subject to high penalties.
“The AABN was led by the Communist Party.”
Several historians researched this but never found any evidence to support this claim. On the contrary, a study by Yannicke Goris concluded that the CPN had little interest in South Africa and the anti-apartheid movement until well into the 1980s.
“Truth Commission documents read like ‘dry prose’.”
“Dry” is not the characterisation that came to my mind when I read about the burning of political opponents at Vlakplaas, the death squad base, the detailed testimonies about torture, the reconstruction of dozens of disappearances and abductions, the propaganda war (“South Africa was an empty country!”), the killings by “necklacing”, and the anarchy that swirled around after tens of thousands of activists were detained under successive states of emergency. The Truth and Reconciliation Commission report contains a gruesome and breathtaking account of one of the dirtiest wars of the second half of the last century. And yes, several ANC members were also guilty of human rights abuses. Bosma quotes extensively from the various investigations into this – commissioned by the ANC, by the way.
(Incidentally, Thenjiwe Mtintso is not a man, as the book claims, and I joined the AABN board not in 1975, but in 1984. I must also emphatically contradict tweets from followers of Mr Bosma that I have been involved in subsidising necklacings).
-
In een reportage voor de Nederlandse televisie, die wordt uitgezonden op maandag 3 juni 2024, spreekt journalist Bram Vermeulen met de Zuid-Afrikaanse connecties van de nieuw gekozen Kamervoorzitter, een lid van de PVV van Geert Wilders. Zijn boek over Zuid-Afrika bevat tientallen feitelijke onjuistheden. Kort na publicatie zette ZAM-redacteur Bart Luirink deze op een rijtje.
In 2015 verscheen ‘Minderheid in eigen land: Hoe progressieve strijd ontaardt in genocide en ANC-apartheid’ van PVV-kamerlid Martin Bosma. Ik heb ik het pamflet gelezen en er een lange reeks feitelijke onjuistheden in aangekruist. Een kleine selectie.
Zuid-Afrika was een leeg land toen de blanken voet aan land zetten
Bosma schrijft: ‘Mythe: zwarten vormen de oorspronkelijke bewoners van Zuid-Afrika’ .(…) ‘De monumentale trek van de Boeren is een tocht in de richting van een gebied waar niemand woont’. (…) ‘In het binnenland van het Hogeland geldt dus: Boeren/Afrikaners zijn inheems: de autochtonen. Bantoes zijn allochtonen’. Op het misverstand dat de blanken zich vestigden in een leeg land waren de politiek van segregatie en apartheid gebaseerd. NRC-correspondent Bram Vermeulen las er de nodige bronnen nog eens op na en concludeerde vorige week in zijn krant: ‘klopt niet’.
De Afrikaners hebben de apartheid niet ingevoerd maar afgeschaft
Segregatie was niks nieuws voor Zuid-Afrika maar het stelsel van racistische wetten waaraan de Afrikaner nationalisten na hun verkiezingsoverwinning in 1948 vormgaven, was dat wel. Onder druk van massaal verzet en internationale druk zag het toenmalige minderheidsbewind zich in de jaren tachtig gedwongen een aantal wetten in te trekken. De overgangsgrondwet waarover de onderhandelingspartijen het in 1994 eens werden zet pas echt een streep onder apartheid.
Nazisme en apartheid hebben niets met elkaar te maken
Of het moet zijn dat een flink aantal apartheidspolitici in de jaren dertig Rassenkunde studeerden in Leipzig, zoals de journalist Alister Sparks in een van zijn boeken memoreert. En dat de latere president John Vorster tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen zat vanwege nazi-sympathieën. Net als zijn politiechef, ‘Lang Hendrik’ van den Berg. Bosma doet er goed aan de archieven van de Broederbond, of van de Suid-Afrikaanse Uitsaai Korporasie, de vroegere staatsomroep, nog eens na te vlooien op anti-semitische sentimenten. Levert minstens zo’n dik boek op.
Apartheid Zuid-Afrika kende 17 racistische wetten
Bosma ziet een flink aantal racistische wetten over het hoofd, zoals de Immorality Act, de White Tenants Act, de Seperate Amenities act, Job Reservations Act, Bantu Education Act, Natives Land Act, de Coloured Persons Community Reserves Act, de Aliens Control Act (tegen Aziaten gericht), de Separate Representation of Voters Act, Prohibition of Mixed Marriages Act, de Industrial Conciliation Act (werk voorbehouden aan raciale groepen) en honderden uit deze wetten voortvloeiende regels en strafrechtbepalingen. Daarentegen is het onjuist om bijvoorbeeld de Suppression of Communism Act als racistisch te bestempelen, zoals Bosma doet. Communisten zijn geen ras. Ook de Protection of Information Act hoort niet in zijn rijtje thuis. Die wet legitimeerde de censuur onder apartheid.
Het ANC heeft 114 racistische wetten ingevoerd
Bosma doelt op wetten (of bepalingen daarbinnen) die gericht zijn op regstellende aksie – een Afrikaner begrip dat treffend de essentie van een noodzakelijke inhaalslag verwoordt. Overigens zijn deze wetten niet door het ANC ingevoerd maar, in veel gevallen met steun van meerdere partijen, door het parlement aangenomen. Dat geldt ook voor de wetten die een einde hebben gemaakt aan de discriminatie van vrouwen en homo’s van alle kleuren.
Het aantal dodelijke slachtoffers van de apartheidspolitiek bedraagt 300
In het verloop van het boek zwakt Bosma dit getal nog wat af en spreekt hij van ‘200 tot 300’. Echter, wie de bloedbaden van Sharpeville (1960) en Soweto (1976) bij elkaar optelt, komt op bijna 900. Maar daar bleef het niet bij. In de ‘grensoorlogen’, die Zuid-Afrika in de jaren tachtig in de omliggende landen uitvocht ter verdediging van het blanke bastion, vielen duizenden doden. Mede dankzij de militaire en financiële steun van Zuid-Afrika aan de rebellenbewegingen in Angola en Mozambique lieten in die landen respectievelijk een miljoen en een half miljoen mensen het leven.
ANC Xhosas richtten een genocide aan onder Inkatha Zulu’s
Als gevolg van het geweld van medio jaren tachtig tot de algemene verkiezingen in 1994 kwamen naar schatting twintigduizend mensen om het leven. Tal van, vaak aanvankelijk zeer sceptische journalisten en onderzoekers, hebben vastgesteld dat dit geweld in hoge mate werd aangewakkerd door de veiligheidsdiensten van het toenmalige apartheidsbewind. De architect van wat als ‘black on black violence’ werd voorgesteld was generaal Jack Buchner, die zijn sporen in het blanke Rhodesië had verdiend. Uitvoerig onderzoek, mede gebaseerd op verklaringen van vroegere Inkatha-leden, door de Waarheidscommissie bevestigde dat de die beweging door het Zuid-Afrikaanse leger en de politie van wapens werd voorzien. De opkomst van het ANC in Natal alarmeerde Inkatha-leider Buthelezi dermate dat hij Mandela’s beweging de oorlog verklaarde. In de townships rond Johannesburg transformeerden hostels tot gewelddadige uitvalsbases. Het ANC heeft zeker geen schone handen maar veruit de meeste doden vielen als gevolg van Inkatha-acties. Met genocide heeft dit allemaal niets te maken. Het was een conflict dat met name binnen de Zulu-gemeenschap plaatsgreep.
Inkatha was de grootste anti-apartheidsbeweging
Inkatha had 1 miljoen leden, het ANC 3000, schrijft Bosma. Inkatha had inderdaad veel leden. Wie in het semi-onafhankelijke thuisland KwaZulu een baan wilde, kon ook maar beter over een lidmaatschapskaart beschikken. Het is al even problematisch om van een anti-apartheidsbeweging te spreken. De thuislandleiders werden door Pretoria betaald. Het ANC had indertijd weinig leden. De beweging was verboden en op lidmaatschap stond hoge straffen.
De AABN werd geleid door de CPN
Verschillende historici deden daarnaar onderzoek maar vonden nooit enige aanwijzing die deze bewering staaft. Een studie van Yannicke Goris concludeert juist dat de CPN tot ver in de jaren tachtig weinig interesse had in Zuid-Afrika en de anti-apartheidsbeweging. Dat is pas erg.
De documenten van de Waarheidscommissie lezen als ‘gortdroog proza’
Het is niet onmiddellijk de karakteristiek die in mijn hoofd opkwam toen ik las over de verbranding van politieke tegenstanders op de doodseskaderbasis Vlakplaas, de gedetailleerde getuigenissen over marteling, de reconstructie van tientallen verdwijningen en ontvoeringen, de propaganda-oorlog (‘Zuid-Afrika was een leeg land!’), de halsbandmoorden en de anarchie die om zich heen greep nadat tienduizenden activisten werden gedetineerd in het kader van achtereenvolgende noodtoestanden. Het verslag van de Waarheidscommissie bevat een gruwelijk en adembenemend verslag van een van de vuilste oorlogen in de tweede helft van de vorige eeuw. En ja, ook verschillende ANC-leden maakten zich schuldig aan de schending van mensenrechten. Bosma citeert uitvoerig uit de verschillende onderzoeken die hiernaar werden gedaan. In opdracht van het ANC, overigens.
(Overigens is Thenjiwe Mtintso geen man, zoals het boek beweert, en ben ik niet in 1975 maar in 1984 tot het bestuur van de AABN toegetreden. Ook tweets van volgelingen van de heer Bosma dat ik bemoeienis heb gehad met subsidieverstrekking aan halsbandmoorden moet ik met klem tegenspreken.)
